Η πολιτική μεγαλουργία του Ιωάννου Καποδίστρια

Η πολιτική μεγαλουργία του Ιωάννου Καποδίστρια

• Συναχθήκαμε στην προς Δυσμάς ακραία Μεγαλόνησο της Ελλάδος, την καλλίφημη Κέρκυρα, όπου υπήρξε, η καθ’ Ομηρον ιδεατή πολιτεία, η θρυλούμενη των Φαιάκων, για να προσκυνήσουμε τη γενέτειρα και να τιμήσουμε τη μνήμη του Ιωάννου Καποδίστρια, κορυφαίου των Ελλήνων του ΙΘ΄ αιώνα. 

Κατά οιονεί συμβολική συγκυρία η καταγωγή του είχε ρίζα και από την προς Ανατολάς ακραία Μεγαλόνησο της Ελλάδος, την καλλίφημη επίσης Κύπρο, μυθική γενέτειρα της Αφροδίτης, όπου στον τέταρτο π.Χ. αιώνα άσκησε με τόσο έξοχο τρόπο την πολιτική εξουσία ο θρυλικής ηθικότητας ηγέτης Ευαγόρας. Ο Ιωάννης Καποδίστριας ως ρυθμιστής δεξιοτέχνης της εξωτερικής πολιτικής της ρωσικής αυτοκρατορίας, αν και μη Ρώσος, αλλά Ελλην, υπήρξε το 1815 ο μεγαλουργός αρχιτέκτων της πανευρωπαϊκής ειρήνης και ταυτόχρονα προστάτης ιδιαίτερα της ηττημένης Γαλλίας, ενώ το 1814 είχε προστατεύσει την Ελβετία. Το 1821 στη Διάσκεψη του Λάυμπαχ έσωσε την Ελληνική Επανάσταση, με το ρωσικό veto, από την εναντίον της επέμβαση της Συμμαχίας των ευρωπαϊκών τότε μεγάλων κρατών.

Το 1828, εκλεγμένος Κυβερνήτης από την Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας, βρήκε την επαναστατημένη Ελλάδα σε οικτρή κατάσταση: τη Στερεά Ελλάδα να κατέχεται από τους Τούρκους, το μεγαλύτερο μέρος της Πελοποννήσου να κατέχεται από τους Αιγυπτίους, ο στρατός και ο στόλος των επαναστατημένων Ελλήνων να είναι υπό διάλυση, από εξάντληση των οικονομικών πόρων της Επαναστάσεως και από τις συνέπειες της πολιτικής διχόνοιας, ο λαός να βρίσκεται σε μεγάλη ένδεια, ορφανά και χήρες να περιμένουν την αρωγή του, σκλαβωμένοι Ελληνες στα δουλοπάζαρα της Βορείου Αφρικής να περιμένουν την απελευθέρωσή τους.

Ο Καποδίστριας στα χρόνια 1828 έως 1831, ως Κυβερνήτης θαυματούργησε. Πολύ γρήγορα συγκρότησε Κυβέρνηση και Διοίκηση, ανασυγκρότησε τον στρατό και τον στόλο, σχεδίασε και πραγματοποίησε πολεμικές επιχειρήσεις απελευθερωτικές στα όρια του στρατιωτικά εφικτού και διπλωματικά παραδεκτού, οργάνωσε την οικονομία προς ανάπτυξη, ετοίμασε μάλιστα πενταετές σχέδιο οικονομικής αναπτύξεως, της γεωργίας προπάντων, αλλά και προς τη βιομηχανία· κατόρθωσε με το διεθνές κύρος του, αλλά και με τις προσωπικές φιλίες του να κινητοποιηθούν και στρατιωτικά υπέρ της Επαναστάσεως η Ρωσία και η Γαλλία –ενώ το 1827 ήδη ο στόλος Ρωσίας, Γαλλίας και Αγγλίας είχε συντρίψει τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο στο Ναυαρίνο– και το 1830 να συσταθεί με διεθνή συνθήκη το ελληνικό ανεξάρτητο κράτος, αλλά και να διακαθορισθούν το 1831 τα σύνορά του με συμπερίληψη και της Ακαρνανίας τελικά.

Και ιδού πώς εκφραζόταν προς τις Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής ο έξοχος Ελλην πολιτικός. Στο από 31 Αυγούστου 1827, πριν κατέλθει στην Ελλάδα, υπόμνημά του προς τα Ανακτοβούλια Αγγλίας, Γαλλίας, Ρωσίας, έγραψε μεταξύ άλλων: «...Πόλεις, κώμαι, χωρία κατεστραμμένα, ερείπια, έρημα. Και μένει τούτο μόνον εις τον πολυπαθή και θαυμάσιον τόπον, ο αρχαιότροπος των οικητόρων αυτού χαρακτήρ, και απόφασις αυτών ομόψυχος τε και άτρεπτος, μηδέποτε να υποστώσι τον τουρκικόν ζυγόν, ουδ’ άλλον ξένον ζυγόν οποιονδήποτε». Και ιδού, πώς εκφραζόταν ως Κυβερνήτης προς τον ελληνικό λαό. Το διάγγελμά του για την ανάκτηση του Μεσολογγίου άρχιζε: «Ηυδόκησεν ο Κύριος και επί των τειχών του Μεσολογγίου κυματίζει πάλιν η σημαία του Σταυρού».

Ο Καποδίστριας είναι πράγματι ο τελεσιουργός της επιτυχίας της Ελληνικής Επαναστάσεως και ο δημιουργός της ελεύθερης ελληνικής πολιτείας. Με τη μεγαλουργό δράση του βρήκαν δικαίωση τελικά οι άμετρες θυσίες του ελληνικού λαού και οι έξοχα ηρωικοί αγώνες της ηθικής πρωτοπορίας του. Υπολογίζεται ότι εξοντώθηκε στα εννέα χρόνια της Επαναστάσεως το έν τρίτον του ενεργού πληθυσμού και ότι καταστράφηκαν τα δύο τρίτα του πάγιου κεφαλαίου της ελευθερωμένης τελικά χώρας. Χωρίς, όμως, τη σωστική δράση του Καποδίστρια, θα είχαν παραμείνει θλιβερά μάταιες οι θυσίες του ελληνικού λαού και ηθικά τρόπαια μόνο οι έξοχοι αγώνες του.

Κ. Δεσποτοπουλος - Ακαδημαϊκός

Πηγή