Όλα αλλάζουν στις ισορροπίες της Μέσης Ανατολής

• Οι αυθόρμητες και μεγαλειώδεις εξεγέρσεις των λαών της Τυνησίας και της Αιγύπτου, κατέλαβαν τον κόσμο εξ απήνης. Κανείς δεν μπορεί να υποτιμήσει τις συνέπειες τους, ασχέτως του τελικού αποτελέσματος στην Αίγυπτο.

Είτε ανατραπεί ο Hosni Mubarak, είτε παραμείνει, η Αίγυπτος και η Μέση Ανατολή δεν θα είναι ποτέ ξανά οι ίδιες.

Τα ΜΜΕ όλου του πλανήτη έχουν πλημμυρίσει από αναλύσεις επί αναλύσεων. Μερικές είναι ακριβείς, και μερικές μάλιστα είναι ιδιαίτερα διαφωτιστικές, ακόμη και για τους ειδικούς. Αυτό όμως που λείπει, είναι η γενικότερη εικόνα που αφορά στη μετατόπιση της ισχύος στην ισορροπία δυνάμεων της περιοχής, που εξηγεί αρκετές από τις αντιδράσεις των περιφερειακών και διεθνών πρωταγωνιστών.

Αν και το ερώτημα της επιβίωσης ή μη του καθεστώτος Mubarak έχει μια αμεσότητα, μετά από μια ολόκληρη εβδομάδα αναταραχής, θολώνει τις εξελίξεις που αναστατώνουν τη περιοχή και τις συνέπειες τους για ολόκληρο τον κόσμο. Συγκεκριμένα, η ισορροπία ισχύος που υφίσταται στη περιοχή από το 1979, δεν υπάρχει πλέον, ή έστω δεν θα υπάρχει σε λίγο.

Μια νέα  περιφερειακή ισορροπία αναδύεται μέσα από τις κραυγές, τα ρόπαλα, τα καμένα λάστιχα, και την οργή εναντίον ενός καθεστώτος που διέλυσε τις δημοκρατικές προσδοκίες του λαού του.

Αν και η κατάρρευση του τυνησιακού καθεστώτος ήταν η πρώτη, το αντίκτυπό της ήταν σχετικά περιορισμένο. Η εξέγερση όμως της Αιγύπτου έχει θέσει σε κίνηση μια διαδικασία που θα διαμορφώσει το μέλλον της περιοχής και θα αλλάξει το ρόλο όλων των  εμπλεκόμενων«παικτών».

Αυτό θα γίνει επειδή οι δομικές συνθήκες της ανισότητας, της ανεργίας, της πολιτικής αδυναμίας, και του εθνικισμού, κυριαρχούν σε όλα τα αραβικά κράτη. Η Αίγυπτος  θεωρούνταν ανέκαθεν ως ο ακρογωνιαίος λίθος,  που κρατούσε το αραβικό σύστημα στη θέση του. Επί έναν σχεδόν αιώνα, η Αίγυπτος ήταν υπόδειγμα σταθερότητας αλλά και αναστάτωσης στον αραβικό κόσμο. Ένα μοντέλο πρωτοπορίας στην κρατικά ελεγχόμενη ανάπτυξη και στις μεταρρυθμίσεις, όσο περιορισμένες και αν ήταν αυτές.

Όποτε τα θεμέλια της Αιγύπτου ταρακουνιούνται, η αντήχηση ξεπερνά τα στενά πλαίσια του  αραβικού κόσμου. Αν η Αίγυπτος πάψει να είναι το εργαλείο στο οποίο στηρίζονται οι ΗΠΑ, το Ισραήλ, και οι συντηρητικοί Μουσουλμάνοι, τότε όλοι οι «παίκτες» θα πρέπει να αλλάξουν πορεία. Και αυτό το διάστημα, αυτό κάνουν όλοι τους, αναθεωρώντας τη μέχρι τώρα πορεία τους.

Ο πανικός και το χάος που χαρακτηρίζει τις αντιδράσεις των πολιτικών όλης της υφηλίου, αποδεικνύει το βάθος μιας ισορροπίας που κρέμεται πλέον επί κλωστής, εν αναμονή της επόμενης ημέρας και των απρόβλεπτων εξελίξεων. Όλοι οι περιφερειακοί και διεθνείς πρωταγωνιστές είναι κολλημένοι στη πλατεία Tahrir, τρέμοντας για το τι μέλλει γενέσθαι. Και όλοι προσπαθούν αγωνιωδώς να τοποθετηθούν στη νέα κατάσταση που θα προκύψει.

Οι βασικοί παίκτες από τη μια πλευρά είναι η Αμερική, τα διεφθαρμένα αραβικά καθεστώτα, και το Ισραήλ. Και από την άλλη, οι λαοί, ένας παίκτης που απουσίαζε τόσο καιρό, αλλά που τώρα καθορίζει τη μοίρα της περιοχής, και εμπνέει τον πλανήτη.

Και ενώ περιμένουμε το αποτέλεσμα των συγκρούσεων, αξίζει να σκεφτούμε την πιθανή αλλαγή στην ισορροπία των δυνάμεων που θα προκύψει. Και η αλλαγή αυτή δεν περιορίζεται στη πολιτική. Η αλλαγή θα αφορά στον τρόπο με τον οποίο ο κόσμος βλέπει την ευρύτερη αυτή περιοχή, τους λαούς της, και τις σχέσεις τους με αυτόν.

Σε περιφερειακό επίπεδο θα δούμε μάλλον τρεις άμεσες μετατοπίσεις στην ισορροπία δύναμης που σχετίζονται:

-Με τις αραβοισραηλινές διαφορές, που εξηγούν την υποστήριξη των ΗΠΑ και του Ισραήλ προς τον Mubarak

-Με το ζήτημα της σταθερότητας και της διαδοχής στα άλλα αραβικά καθεστώτα, που εξηγεί την υποστήριξη των υπόλοιπων καθεστώτων προς τον Mubarak.

-Με τα γενικότερα ερωτήματα που προκύπτουν από την εξέγερση και που αφορούν στο μέλλον της, που εξηγούν τη στήριξη των λαών του αραβικού κόσμου στους εξεγερθέντες της Τυνησίας και της Αιγύπτου.

Όλα αυτά πρέπει να ιδωθούν μέσα από το πρίσμα της ισχύος των ΗΠΑ στη περιοχή. Με τη Τουρκία, το Ιράν, την Αίγυπτο και ίσως και το Ιράκ, να μην ανήκουν πλέον στη σφαίρα επιρροής της Αμερικής όπως παλιά, αυτό που μάλλον θα δούμε είναι ο σχηματισμός νέων συμμαχιών που θα διαταράξουν το status quo που ισχύει εδώ και 40 χρόνια.

Αν αρχίσουμε να εικάζουμε περαιτέρω, με έμφαση στις λεπτομέρειες, μπορεί να χάσουμε το γενικότερο νόημα της λαϊκής εξέγερσης στην Αίγυπτο. Όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα της κόντρας του  Αιγυπτιακού λαού με τον πρόεδρο του, ένα είναι σίγουρο: Όλοι οι «παίκτες» θα σπεύσουν εναγωνίως να επανασχεδιάσουν τις διεθνείς τους σχέσεις.

S.A.-Al Jazeera

πηγή